บะจ่าง กับความเป็นมาของเทศกาลไหว้บะจ่าง

เทศกาลไหว้บะจ่าง

ชาวไทยเชื้อสายจีน คงรู้จักกันดีอยู่แล้วว่า “เทศกาลไหว้ บะจ่าง” นั้นคืออะไร เกิดขึ้นเมื่อไร ทำเพื่ออะไร แต่สำหรับบางคนอาจจะยังไม่รู้ และยังไม่เข้าใจ ว่าเทศกาลนี้คืออะไร ครั้งนี้ food.mthai จะมาบอกเล่าถึงประวัติของ เทศกาลไหว้ บะจ่าง ที่ผ่านมาให้ได้ทราบแล้วเข้าใจกันค่ะ

“เทศกาลไหว้ บะจ่าง เป็นเทศกาลที่สืบทอดกันมาแต่โบราณของประเทศจีน ตามปฏิทินทางจันทรคติ ทุกวันที่ 5 เดือน 5 ผู้คนก็จะจัดการแข่งเรือขึ้นตามที่ต่างๆ และรับประทานบะจ่าง พกพาถุงเครื่องหอม และไปเดินเล่นตามทุ่งหญ้าต่างๆ เพื่อเก็บสมุนไพรในฤดูใบไม้ผลิ กิจกรรมเหล่านี้ต่างก็ได้กลายเป็นประเพณีที่สืบทอดกันมานับพันปี นับจากอดีตจนถึงปัจจุบัน และจะสืบทอดต่อๆ กันไป

หากจะพูดถึงที่มาของเทศกาลไหว้ บะจ่าง?แล้ว ผู้คนต่างก็นึกถึงกวีผู้รักชาตินามว่าชวีหยวน มีเรื่องเล่าสืบต่อกันมาว่าในสมัยจั้นกว๋อ (ก่อนค.ศ. 403-211) ฉู่เซียงอ๋อง หลงโปรดปรานเหล่าขุนนางกังฉิน เนื่องจากชวีหยวนยึดถือคุณธรรม กล้าพูดกล้าทำจึงได้ถูกปลดตำแหน่ง และไล่ออกจากเมืองหลวง รัฐฉินจึงได้ถือโอกาสเข้าโจมตีรัฐฉู่ แผ่นดินอันกว้างใหญ่ของรัฐฉู่ต้องสูญเสียไปในชั่วพริบตาเดียวเท่านั้น เมื่อได้เห็นประเทศชาติล่มสลาย ประชาชนต้องทนทุกข์ไร้ที่อยู่อาศัย ชวีหยวนนั้นมีใจรักชาติแต่ไม่อาจทำสิ่งใดได้ ด้วยความโกรธแค้น จึงได้กระโดดแม่น้ำมี่หลัวเจียง ฆ่าตัวตาย ชาวบ้านแถบนั้นทราบข่าวว่า ชวีหยวนกระโดดน้ำฆ่าตัวตาย ต่างก็เร่งรุดมาช่วยเหลือ พวกเขาล่องไปตามแม่น้ำ จนกระทั่งถึงทะเลสาบต้งถิง ก็ยังไม่พบศพของชวีหยวน เรือที่แล่นสวนไปมาบนทะเลสาบนั้นดูพลุกพล่านเป็นอย่างยิ่ง วันนี้ก็คือวันที่ 5 เดือน 5 ทางจันทรคตินั่นเอง นับจากนั้นมา เมื่อถึงวันครบรอบ ผู้คนก็จะจัดการแข่งเรือกันในแม่น้ำ เพื่อเป็นการระลึกถึงชวีหยวน นอกจากนี้ผู้คนยังได้โยน บะจ่าง?ลงไปในแม่น้ำ เพื่อที่จะให้บรรดาสัตว์น้ำทั้งหลายได้กินจนอิ่ม ไม่ให้ทำลายศพของชวีหยวน

นักวิชาการบางท่านยังมีความเห็นประการอื่นเกี่ยวกับที่มาของ เทศกาลไหว้ บะจ่าง ในหนังสือรวมบทความของท่านเหวินยีตัว กล่าวว่า “การที่มีการแข่งเรือ และรับประทาน ะจ่าง ในเทศกาลไหว้บะจ่าง นั้น ต่างก็มีความสัมพันธ์กับมังกร เทศกาลไหว้ บะจ่าง?ที่จริงแล้วคือเทศกาลมังกร เป็นเทศกาลพิเศษเพื่อที่จะระลึกถึงมังกร”

ยังมีนักวิชาการบางคนเห็นว่า เทศกาลไหว้ บะจ่าง?นี้มีที่มาจากตำนานวันที่ไม่เป็นมงคล จากบันทึกในตำรา โบราณกล่าวว่า ชาวบ้านต่างก็มีคำกล่าวว่า ?ไม่ควรกล่าวถึงเดือน 5 ? และไม่เลี้ยงเด็กที่เกิดเดือน 5 อีกด้วย ตำนานกล่าวว่าในสมัยจั้นกว๋อ เมิ่งฉางจวิน แห่งรัฐฉีเกิดในวันที่ 5 เดือน 5 บิดาไม่ให้เลี้ยงไว้ และนำไปทิ้งเสีย เนื่องจากเหตุผลที่ว่าเขาเกิดในวันที่ไม่เป็นมงคล ในขณะที่เมิ่งฉางจวินเสียชีวิต ชวีหยวนยังคงมีชีวิตอยู่ ดังนั้นจึงได้ให้วันที่ 5 เดือน 5 เป็นวันที่ระลึกถึงสิ่งอันไม่เป็นมงคล เห็นได้ชัดว่าไม่มีความเกี่ยวข้องกับชวีหยวนแม้แต่น้อย นอกจากนี้ อ้ายเฮา และชางผู่ ต่างก็เป็นหญ้าสมุนไพร การที่นำหญ้าทั้ง 2 ชนิดนี้แขวนไว้ที่ประตูเพื่อขับไล่สิ่งชั่วร้าย เป็นคำกล่าวที่สมเหตุสมผลมากกว่า ความเชื่อที่ว่าเพื่อใช้เรียกวิญญาณชวีหยวนให้มาปรากฏกายมากนักแน่นอนว่า ไม่ว่าอย่างไรก็ตาม เมื่อกล่าวถึง เทศกาลไหว้ บะจ่าง เรื่องราวที่ผู้คนจะนึกถึงเป็นสิ่งแรก ก็ยังคงเป็นเรื่องของชวีหยวนอยู่นั่นเอง”

ข้อมูลจาก
http://www.fwdder.com/topic/388012